Citaat van Peerke tegen de slavernij

Affiche van 80 meter lang en 55 centimeter breed is bijdrage discussie slavernijverleden

Op dinsdag 18 mei en woensdag 19 mei 2021 werd over de volle omvang van het Peerke Donders Paviljoen in Tilburg Noord een beroemd citaat van Peerke Donders aangebracht. In dit citaat uit een van zijn brieven (1846) spreekt de Tilburgse missionaris zich in zeer sterke bewoordingen uit tegen slavernij. Het enorme affiche tegen de bovenkant van het museum bestaat uit een lint van tachtig meter lang en 55 centimeter hoog.

Met deze actie mengt de Stichting Petrus Donders Tilburg zich letterlijk zeer zichtbaar in de discussie die is ontstaan over het slavernijverleden in relatie tot het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark. “Peerke Donders heeft zich altijd vol afschuw over slavernij uitgesproken”, aldus stichtingsvoorzitter Hein van Oorschot. “Wie anders suggereert, beledigt op een schandalige manier deze compassievolle verzorger van de ergste zieken, ongeacht hun afkomst of achtergrond.”

Het citaat dat als affiche tegen het Peerke Donders Paviljoen wordt aangebracht luidt als volgt: ‘O, had men hier zooveel zorg voor het behoud en welzijn der slaven, als men in Europa voor de lastdieren heeft, dan zou het er beter uitzien. Wee! Wee!, Suriname in de grooten Oordeelsdag!! Wee! Wee! Ja, duizendmaal wee den Europeanen, den eigenaren van plantageslaven, den administrateuren, den directeuren en blank-officieren, die allen over de slaven heerschen!! Ongelukkig zij, die zich met het zweet en bloed verrijken van die arme slaven, die geen verdedigers vinden dan God!’

Peerke Donders, geboren in Tilburg in 1809 en overleden in Suriname in 1887, schreef 55 brieven, vrijwel allemaal vanuit Suriname naar Nederland. De brief met het citaat uit 1846 was gericht aan bisschop G. van Someren. Hij was een van de weldoeners die het financieel mogelijk had gemaakt dat de arme weverszoon een priesteropleiding kon volgen. Pas in 1863 werd de slavernij in Nederland afgeschaft. Peerke Donders was zelf geen strijder tegen slavernij (hij had een andere opdracht gekozen), maar het citaat geeft wel aan hoe hij er over dacht en hij was ook niet bevreesd zijn grote afschuw te uit te spreken.

Met het aanbrengen van het citaat tegen de muren van het Peerke Donders Paviljoen wil de Stichting Petrus Donders Tilburg op een eigen wijze een duidelijke nuancering aanbrengen in de discussie die is ontstaan over het Peerke Donders-standbeeld in het Wilhelminapark. De uitbeelding wordt door tegenstanders gebracht als een uitdrukking van een superieure witte priester en een onderdanige slaafgemaakte (overigens afgebeeld als een leprapatiënt, voor wie Peerke Donders zich tientallen jaren heeft ingezet). Juist het citaat maakt duidelijk wat het standpunt inzake slavernij van Peerke Donders was. Hij was een fel tegenstander van slavernij. Tilburg was trots op Peerke Donders toen hij in 1926 zijn standbeeld kreeg. En hij betekent nog steeds veel voor de stad en voor veel mensen omdat hij symbool staat voor het universele streven van ‘goed  zorgen voor elkaar’.