Lezing Paul Spapens Winterfeesten / Bedelfeesten

Van Sint Maarten tot Vastenavond veel invloeden van andere culturen en landen

Op zondagmiddag 6 januari om 14.00 uur geeft Paul Spapens een lezing over de Brabantse winterfeesten. Hij geeft de lezing in het kader van de tentoonstelling ’Arm in arm met Peerke’ in het Peerke Donders Paviljoen. In de lezing met interessante dia’s laat Paul Spapens zien dat de winterfeesten van oorsprong armen in de gelegenheid stelden om te bedelen om voedsel en brandstof. Bovendien zijn deze feesten doorspekt van invloeden van andere culturen en landen.

Paul Spapens is als cultuuronderzoeker en publicist gespecialiseerd in immaterieel erfgoed en identiteit. Hij publiceerde tientallen boeken over onderwerpen als Driekoningen zingen en Sinterklaas. De lezing duurt ruim een uur en is gratis te bezoeken. De expositie ‘Arm in arm met Peerke’ over de geschiedenis van armoede en armoedebestrijding in Tilburg kan ook worden bezocht. Het Paviljoen is open vanaf 13.00 uur tot 16.30 uur op zondag 6 januari.

Traditionele feesten die in de lezing onder meer ter sprake komen zijn Sint Maarten, Sinterklaas, Koosje-Koosje (dit bestond alleen in Tilburg), Nieuwjaar, Driekoningen en Vastenavond (carnaval). In de tijd van het jaar waarin deze feesten werden gevierd, raakte bij de armen de voorraad brandstof en voedsel op. De armen trokken langs de deuren, zongen een lied en bedelden om hulp. De liedjes die ze zongen waren bedelliedjes. Vrijwel iedereen kent nog het bedellied ‘Driekoningen, Driekoningen gif me ‘ne nieuwen hoed….’.      

In de lezing laat Paul Spapens vooral ook zien dat de traditionele winterfeesten sterk zijn beïnvloed door een culturele uitwisseling die ver teruggaat in de tijd. St. Maarten, een feest dat de laatste jaren in Midden-Brabant, iets aan het opkomen is, opkomst, is genoemd naar een Romeins soldaat. In het vroege Christendom gaf hij het goede voorbeeld om materiële welvaart met armen te delen. Het van de Chinezen afgekeken vuurwerk dat in de nieuwjaarsnacht wordt afgestookt is door dienstplichtige militairen meegebracht uit ‘ons Indië’.

De Driekoningen vormen zeker in Tilburg en omgeving een speciaal voorbeeld van multiculturele betekenis van de winterfeesten. De drie Wijzen Caspar, Melchior en Balthasar waren respectievelijk afkomstig uit Afrika, Azië en Europa. Ze vertegenwoordigden de hele toenmalig bekende wereld en ze waren volkomen aan elkaar gelijk. In zijn lezing op 6 januari bij Peerke Donders bepleit Paul Spapens het vertellen van het Driekoningenverhaal op de basisscholen omdat het zo hoogst actueel is.      

FOTO-BIJSCHRIFT

Paul Spapens, getooid met een Driekoningen-kroon, geeft op Driekoningendag 6 januari in het Peerke Donders Paviljoen een lezing over de winterfeesten. Tijdens de lezing bespeelt hij de rommelpot.

Foto: Erwin Klaasse.